KEPERLUAN KEPADA MODEL PERSEKITARAN BERTUTUR BAHASA ARAB DI PERINGKAT RENDAH, MENENGAH DAN IPT

THE NEED FOR AN ARABIC-LEARNING ENVIRONMENT MODEL AT THE PRIMARY, SECONDARY AND HIGHER EDUCATION LEVELS

Abstract

Bahasa Arab sebagai bahasa al-Quran memiliki kedudukan istimewa dalam sistem pendidikan Islam di Malaysia. Kepentingan penguasaannya bukan sahaja terletak pada aspek ibadah dan penghayatan agama, malah menjangkau keperluan akademik, komunikasi serta pembinaan identiti Muslim yang unggul. Walau bagaimanapun, tahap penguasaan pertuturan Bahasa Arab dalam kalangan pelajar di peringkat rendah, menengah dan institusi pengajian tinggi (IPT) masih berada pada tahap yang membimbangkan. Kelemahan ini berpunca daripada pelbagai faktor, antaranya pendekatan pengajaran yang berfokus kepada aspek hafalan dan tatabahasa semata-mata, kurangnya pendedahan kepada persekitaran yang menyokong penggunaan bahasa secara langsung, serta ketiadaan model persekitaran yang komprehensif dan sistematik yang mampu memupuk kemahiran bertutur dalam konteks sebenar. Kajian ini bertujuan untuk mengenal pasti keperluan kepada satu model persekitaran bertutur Bahasa Arab yang sesuai dan berkesan diaplikasikan di peringkat rendah, menengah dan IPT. Kajian ini dijalankan menggunakan reka bentuk kajian kualitatif melalui pendekatan analisis kajian-kajian lepas berkaitan tajuk kajian. Hasil kajian mendapati bahawa terdapat jurang besar antara objektif pengajaran Bahasa Arab dengan pelaksanaannya dalam bilik darjah dan di luar bilik darjah. Di peringkat sekolah rendah, kekangan masa, kekurangan guru terlatih, dan tiadanya aktiviti sokongan seperti kelab bahasa atau permainan bahasa menyukarkan perkembangan komunikasi lisan dalam kalangan murid. Di peringkat menengah pula, pelajar lebih terdedah kepada peperiksaan berorientasikan penulisan dan hafalan, menyebabkan kemahiran bertutur diabaikan. Sementara itu, di peringkat IPT, meskipun terdapat program pengukuhan bahasa seperti minggu bahasa, usrah berbahasa Arab, dan kelas komunikasi, penggunaannya masih bersifat terhad dan kurang konsisten. Oleh itu, satu model persekitaran yang holistik perlu dibangunkan, merangkumi tiga elemen utama: (i) sokongan dasar dan pentadbiran, (ii) pendekatan pengajaran dan aktiviti kokurikulum yang berpusatkan pelajar, dan (iii) pembinaan komuniti bahasa yang menyeluruh di sekolah dan kampus. Kajian ini memberi implikasi besar kepada pembuat dasar, pentadbir sekolah dan universiti, guru serta pelajar dalam usaha memperkasa penguasaan Bahasa Arab secara menyeluruh melalui pembangunan persekitaran yang merangsang pembelajaran secara autentik.

Arabic, as the language of the Qur’an, holds a special status in the Islamic education system in Malaysia. Its mastery is not only essential for worship and religious appreciation, but also extends to academic needs, communication, and the development of a strong Muslim identity. However, the level of proficiency in spoken Arabic among students at the primary, secondary, and tertiary levels remains alarming. This weakness stems from various factors, including teaching approaches that focus primarily on memorization and grammar, limited exposure to environments that encourage direct language use, and the absence of a comprehensive and systematic environmental model that can foster speaking skills in authentic contexts. This study aims to identify the need for a suitable and effective model of an Arabic-speaking environment that can be applied across primary, secondary, and tertiary levels. The research employs a qualitative design through an analytical review of previous studies related to the topic. Findings indicate a significant gap between the objectives of Arabic language teaching and its actual implementation both inside and outside the classroom. At the primary level, limited time allocation, lack of trained teachers, and the absence of supporting activities such as language clubs or language games hinder the development of oral communication skills among pupils. At the secondary level, students are more exposed to examination-oriented practices focusing on writing and memorization, which often neglects speaking proficiency. At the tertiary level, although reinforcement programs such as language weeks, Arabic-speaking study circles, and communication classes are offered, their application remains limited and inconsistent. Therefore, a holistic environmental model is needed, encompassing three key elements: (i) policy and administrative support, (ii) student-centered teaching approaches and co-curricular activities, and (iii) the development of a comprehensive language community within schools and campuses. This study carries significant implications for policymakers, school and university administrators, teachers, and students in strengthening Arabic language mastery through the creation of environments that stimulate authentic learning.